Phát hành meme token và rủi ro pháp lý: Phân tích một trường hợp gây tranh cãi

Meme token thường chỉ những đồng tiền mã hóa ít người biết đến được phát hành trực tiếp bởi cá nhân hoặc tổ chức, ngoài các đồng tiền mã hóa mainstream như Bitcoin, Ethereum. Các loại coin này thường thiếu một whitepaper đầy đủ và không có các trường hợp ứng dụng rõ ràng.

Gần đây, một vụ án hình sự liên quan đến phát hành meme token đã gây ra nhiều cuộc thảo luận rộng rãi. Trong vụ án này, một sinh viên đại học sinh năm 2000 đã bị kết án tội lừa đảo sau khi phát hành meme token trên chuỗi công khai ở nước ngoài. Những vụ án như vậy không phải là hiếm trong lĩnh vực tiền điện tử, nhưng vẫn còn tranh cãi về cách xác định rủi ro pháp lý liên quan đến việc phát hành meme token.

Tóm tắt vụ án

Vào tháng 5 năm 2022, một sinh viên năm cuối tên là Yang某某 đã chú ý đến một tổ chức DAO đang quảng bá cho ICO. Vào chiều ngày 2 tháng 5, Yang某某 đã phát hành một loại meme token BFF có tên tiếng Anh giống hệt với DAO đó trên một chuỗi công khai ở nước ngoài. Sau đó, anh ta đã thêm tính thanh khoản cho dự án BFF.

Vào giây phút mà Yang nào đó thêm thanh khoản, một nhà đầu tư tên là Luo nào đó ngay lập tức đã đổi 50.000 BSC-USD lấy một lượng lớn BFF coin. 24 giây sau, Yang nào đó đã rút thanh khoản của BFF coin, dẫn đến giá trị của BFF coin giảm mạnh. Giá trị của Luo nào đó ngay lập tức giảm sút.

Sau đó, Luo đã tìm được Yang thông qua mối quan hệ và yêu cầu hoàn lại tiền. Ngày 3 tháng 5 năm 2022, Luo đã báo cáo với cơ quan công an địa phương rằng đã bị lừa hơn 300.000 nhân dân tệ. Cảnh sát đã mở vụ án điều tra với tội danh lừa đảo, và đã bắt giữ Yang vào tháng 11 cùng năm.

Điểm tranh chấp pháp lý

Điều quan trọng của vụ án này là hành vi của Yang nào đó có cấu thành tội lừa đảo hay không. Theo quy định của pháp luật, tội lừa đảo cần phải đồng thời đáp ứng các điều kiện sau:

1. Người thực hiện có mục đích chiếm hữu trái phép tài sản của người khác
2. Thực hiện hành vi "hư cấu sự thật" hoặc "che giấu sự thật"
3. Nạn nhân do đó rơi vào nhận thức sai lầm và chịu thiệt hại về tài sản

Cơ quan kiểm sát cho rằng, Yang某某 phát hành đồng tiền điện tử giả mạo có tên giống với người khác, và hành vi nhanh chóng rút vốn sau khi tạo ra bể thanh khoản cấu thành hành vi lừa đảo. Họ cho rằng hành vi này đã gây hiểu lầm cho các nhà đầu tư, khiến họ có nhận thức sai lầm và chịu tổn thất.

Quan điểm gây tranh cãi

Tuy nhiên, vẫn có những quan điểm khác nhau về việc liệu vụ án này có cấu thành tội lừa đảo hay không. Có quan điểm cho rằng:

1. Nạn nhân có thể chưa rơi vào nhận thức sai lầm chủ quan. Từ hồ sơ giao dịch cho thấy, nạn nhân đã hoàn thành giao dịch trong khoảng thời gian rất ngắn, rất có thể đã sử dụng chương trình giao dịch tự động, chứ không phải thao tác thủ công dựa trên niềm tin vào dự án.

2. Hành vi giao dịch của nạn nhân cho thấy sự chuyên nghiệp cao, có thể là một "nhà giao dịch coin" chuyên nghiệp. Điều này cho thấy họ có thể hiểu rõ ràng về rủi ro của meme token, chứ không phải bị lừa.

3. Trong lĩnh vực tiền điện tử, hành vi phát hành và rút vốn nhanh chóng tương tự không phải là hiếm, một số nhà đầu tư coi đó là một trò chơi đầu tư rủi ro cao, chứ không đơn thuần là hành vi lừa đảo.

Kết luận

Mặc dù hành vi phát hành meme token có thể không cấu thành tội lừa đảo, nhưng vẫn tồn tại rủi ro pháp lý lớn. Trong bối cảnh quản lý hiện tại, các hành vi này có thể liên quan đến kinh doanh trái phép, huy động vốn trái phép hoặc đánh bạc. Đặc biệt trong khi ICO vẫn bị quản lý chặt chẽ, bất kể bên dự án hoạt động trong nước hay quốc tế, chỉ cần chủ thể ở trong nước, đều có thể đối mặt với hậu quả pháp lý.

Đối với các nhà đầu tư tiền điện tử, cần phải nhận thức đầy đủ về tính chất rủi ro cao của các đồng tiền điện tử ít phổ biến như meme token, đầu tư cẩn thận để tránh những thiệt hại không cần thiết. Đồng thời, đối với cá nhân hoặc tổ chức có ý định phát hành tiền điện tử, cũng cần hiểu rõ các quy định pháp luật liên quan và đánh giá rủi ro pháp lý tiềm ẩn.